YAZILAMA

1933 yılında Almanya’da iktidarı ele geçiren Nazi Partisi ve Hitler faşizminden kaçarak Türkiye’ye sığınan pek çok akademisyen ve teknik uzman Türkiye Cumhuriyeti’ni tercih etmişlerdir. Burada geçirdikleri uzun yıllar boyunca genç cumhuriyetin kurumlarına önemli katkılarda bulunmuşlardır. Anlamı ‘vatansızlar’ demek olan ve Almanca kelimeden türeyen ‘haymatloslar’ tarımdan, ekonomiye, mimarlıktan, şehir planlamasına pek çok alanda büyük katkılar sunmuşlardır. Atatürk’ün öngörüsüyle kabul edilen bu yetişmiş Alman bilim insanları İstanbul ve Ankara’nın haricinde bazı Anadolu şehirlerinde de zorunlu ikamete tâbi tutulmuşlardır. Çorum, Yozgat ve Kırşehir... Gazeteci Nüket Aşkın kaleme aldığı Son Devrim isimli kitapta ise Hitler’in “Bu komünist profesörleri ülkenize sokmayın” mesajına karşılık Atatürk’ün, mesajı ileten Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Aras ve Maarif Vekili Reşit Galip Bey’e “Bir onbaşı beni cinayetlerine alet edemez” diyerek Türkiye’ye sığınmak isteyen Alman profesörleri